در بسیاری از صنایع باید میزان رطوبت موجود در هوا، سطح اجسام و حتی داخل برخی از محصولات بررسی شود. برای انجام این کار هم دستگاهی به نام رطوبت سنج صنعتی در دسترس است. رطوبت سنج‌های صنعتی با اندازه‌گیری میزان بخار آب موجود در یک حجم مشخص از هوا، سطح جسم یا داخل محصولات؛ میزان رطوبت را می‌‌‌‌سنجند. بهتر است بدانید حفظ میزان رطوبت در یک محدوده مشخص برای انجام بسیاری از کارها مانند تولید و انبارداری اهمیت دارد. به همین علت در ادامه مطلب به بررسی جزئیات بیشتری از رطوبت سنج صنعتی می‌‌‌‌پردازیم.
رطوبت سنج صنعتی چیست؟
برای آشنایی با انواع رطوبت سنج صنعتی؛ ابتدا باید با مفهوم رطوبت آشنا باشید. منظور از رطوبت یا نم؛ بخار آب موجود در هوا، گازهای مختلف و حتی جامدات است. بنابراین دستگاهی که می‌‌‌‌تواند میزان بخار آب موجود در هوا و جامدات را بررسی کند؛ رطوبت سنج یا هیگرومتر نام دارد. از طرفی رطوبت سنج‌های قوی و با استحکام بالا که در انواع مختلف تولید می‌‌‌‌شوند و برای سنجش رطوبت در صنایع، کارخانه‌ها، انبارها و… کاربرد دارند؛ رطوبت سنج صنعتی هستند. بهتر است بدانید در برخی از صنایع باید رطوبت موجود در هوا یا تولیدات آن‌ها بررسی و کنترل شود. در غیر این صورت افزایش یا کاهش میزان رطوبت محیط، اجسام یا محصولات می‌‌‌‌توانند باعث ایجاد مشکلات جدی شوند.
بررسی انواع مختلف رطوبت سنج های صنعتی
رطوبت سنج صنعتی هم مانند هر دستگاه دیگری؛ انواع مختلفی دارد. هر کدام از آن‌ها نیز دارای یک سری ویژگی مشخص هستند و برای سنجش رطوبت هوا و جامدات خاصی مورد استفاده قرار می‌‌‌‌گیرند. به همین علت در ادامه مطلب به بررسی رطوبت سنج‌های صنعتی بر اساس عملکرد سنسور آن‌ها می‌‌‌‌پردازیم:
1_ رطوبت سنج خازنی
برای بررسی انواع رطوبت سنج صنعتی ابتدا باید با مفاهیم رطوبت نسبی و مطلق آشنا باشید. منظور از رطوبت نسبی؛ نسبت بخار آب موجود در یک دمای مشخص به میزان رطوبتی است که هوا در همان دما می‌‌‌‌تواند نگهداری کند. منظور از رطوبت مطلق نیز مقدار بخار آب موجود در واحد حجم هواست. در این میان رطوبت سنج خازنی قادر به تشخیص و بررسی رطوبت نسبی است. توجه داشته باشید عملکرد این دستگاه به تاثیر رطوبت بر یک ثابت دی الکتریک وابسته است. از جمله مزایای استفاده از این نوع رطوبت سنج می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- توانایی تشخیص طیف گسترده‌ای از رطوبت نسبی
- سرعت مناسب تغییر ظرفیت رطوبت سنج همزمان با تغییر رطوبت محیط
- پایدار بودن نتایج در طول زمان
- مقاوم بودن در برابر حرارت موقتی
بدون شک هر دستگاهی در کنار مزایایی که دارد از یک سری معایب هم برخوردار است. از جمله معایب رطوبت سنج خازنی هم می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- محدود بودن فاصله سنسور و مدار سیگنال
- قیمت ارزان
- دقت پایین
- کاهش دقت در حالت وجود دائمی آلاینده‌ها
بنابراین از این نوع رطوبت سنج در مواقعی که پایین بودن هزینه‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد استفاده می‌‌‌‌شود.
2_ رطوبت سنج مقاومتی
از این نوع رطوبت سنج نیز برای بررسی میزان رطوبت نسبی استفاده می‌‌‌‌شود. البته این نوع رطوبت سنج از موادی با مقاومت کم ساخته می‌‌‌‌شود. به همین علت میزان مقاومت رطوبت سنج طی یک رابطه نمایی و معکوس با تغییرات رطوبت هوا یا اجسام، تغییر می‌‌‌‌کند. از جمله مزایای رطوبت سنج مقاومتی می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اندازه کوچک
- قیمت ارزان
- زیاد بودن فاصله سنسور و مدار سیگنال
از جمله معایب رطوبت سنج مقاومتی هم می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- هنگام استفاده از این نوع رطوبت سنج برای محصولات محلول در آب، امکان تغییر قرائت‌های خروجی وجود دارد.
- میزان مقاومت رطوبت سنج مقاومتی در برابر آلاینده‌ها بسیار حساس است.
بنابراین چنانچه قصد دارید برای کاربردهای صنعتی از رطوبت سنج مقاومتی استفاده کنید؛ باید به معایب آن نیز توجه داشته باشید.
3_ رطوبت سنج حرارتی
رطوبت سنج حرارتی قابلیت سنجش رطوبت مطلق را دارد. این نوع رطوبت سنج به جای سنجش مستقیم میزان رطوبت، تغییرات رسانایی حرارتی ناشی از افزایش یا کاهش رطوبت را بررسی می‌‌‌‌کند. از جمله مزایای استفاده از رطوبت سنج حرارتی می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- وضوح بالا
- استحکام زیاد
- مناسب برای محیط‌هایی با دما و خورندگی بالا
از جمله معایب رطوبت سنج حرارتی هم می‌‌‌‌توانیم به تغییر دقت اندازه‌گیری در شرایطی که گازهایی به جزء نیتروژن وجود دارند، اشاره کنیم. بهتر است بدانید اکثر رطوبت سنج‌ها بر مبنای سنسورهای رطوبت حرارتی، مقاومتی و خازنی ساخته می‌‌‌‌شوند. بنابراین اساس کار اکثر مدل‌ها؛ روش‌های بررسی این سه نوع رطوبت سنج است.
توجه داشته باشید نوع دیگری از تقسیم‌بندی برای رطوبت سنج‌های صنعتی نیز وجود دارد که بر مبنای نوع اتصال انجام می‌‌‌‌شود. بر همین اساس در ادامه مطلب به بررسی سه نوع رطوبت سنج دیگر می‌‌‌‌پردازیم:
4_ رطوبت سنج داکتی (کانالی)
این نوع رطوبت سنج دارای ساختاری خاص است که با اتصالات در کانال‌های مختلف هوا نصب می‌‌‌‌شود. از جمله محیط‌های نصب رطوبت سنج داکتی می‌‌‌‌توانیم به کانال‌های هواساز، کانال هوای اتاق‌های تمیز، انبارها، بیمارستان و… اشاره کنیم. از طرفی با استفاده از رطوبت سنج داکتی می‌‌‌‌توانید از مزایای زیر بهره‌مند شوید:
- دارای سنسور قابل تنظیم
- دقت اندازه‌گیری بالا
- استحکام زیاد
- امکان انتخاب گستره کاری
5_ رطوبت سنج کابلی
از این نوع رطوبت سنج برای اندازه‌گیری رطوبت جامدات استفاده می‌‌‌‌شود. رطوبت سنج کابلی دارای یک کابل بلند و پراب متصل به آن است که در نتیجه تماس میله‌ها (پراب) با اجسام مورد نظر؛ رطوبت آن‌ها بررسی می‌‌‌‌شود.
6_ رطوبت سنج دیواری
در کنار سایر انواع رطوبت سنج؛ مدل دیواری این دستگاه هم وجود دارد. رطوبت سنج‌های دیواری از نوع دیجیتالی هستند و بر روی دیوار نصب می‌‌‌‌شوند. در نتیجه میزان رطوبت موجود در هوا را به راحتی بررسی می‌‌‌‌کنند. بنابراین مهم‌ترین مزیت استفاده از این رطوبت سنج؛ عدم نیاز به کابل، پراب و سایر اتصالات است.
کاربرد سنسور رطوبت سنج در صنایع مختلف
همانطور که گفتیم از دستگاه رطوبت سنج برای بررسی میزان رطوبت موجود در هوا و اجسام استفاده می‌‌‌‌شود. به همین علت از آن می‌‌‌‌توان در صنایع مختلفی استفاده کرد. از جمله مهم‌ترین زمینه‌های استفاده از رطوبت سنج صنعتی می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- سنجش میزان رطوبت هوای انبارها، آزمایشگاه و بیمارستان‌ها
- صنایع نساجی
- گلخانه
- صنایع تولید مصالح ساختمانی
- کارخانه‌های تولید مواد غذایی
- صنایع تولید کاغذ
- سالن‌های مجهز به کامپیوتر، دستگاه‌های الکترونیکی و دیجیتالی
به طور کلی می‌‌‌‌توان از رطوبت سنج برای سنجش میزان رطوبت در هر محیطی که به افزایش یا کاهش رطوبت حساس است استفاده کرد.
دقت اندازه گیری رطوبت سنج های صنعتی و عوامل موثر بر آن
بهتر است بدانید منظور از دقت اندازه‌گیری؛ حداقل میزان کمیتی است که یک دستگاه می‌‌‌‌تواند اندازه‌گیری کند. کمیت مورد سنجش در دستگاه‌های رطوبت سنج صنعتی هم رطوبت است. از طرفی دقت اندازه‌گیری هر یک از رطوبت سنج‌های صنعتی نیز می‌‌‌‌تواند با یکدیگر متفاوت باشد. بر همین اساس از جمله عوامل اثرگذار بر دقت اندازه‌گیری یک رطوبت سنج صنعتی می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کیفیت ساخت دستگاه رطوبت سنجش
- ناهمگن بودن نمونه‌های جامد
- تغییرات شدید و لحظه‌ای دمای محیط
- عدم صرف وقت کافی برای سنجش رطوبت نمونه
- سنجش رطوبت در گستره‌های بزرگ
- کالیبره نکردن دستگاه‌های با قابلیت کالیبره کردن
به این ترتیب بهتر است از دستگاه‌هایی که کیفیت ساخت خوبی دارند استفاده کنید. همچنین نحوه کار کردن با دستگاه را یاد گرفته و درست نمونه برداری کنید.
نکاتی که هنگام انتخاب و خرید رطوبت سنج صنعتی باید در نظر داشته باشید
آیا می‌‌‌‌دانید هنگام خرید رطوبت سنج صنعتی باید به چه نکاتی توجه کنید؟ شما کدام یک از مشخصات رطوبت سنج را هنگام انتخاب و خرید بررسی می‌‌‌‌کنید؟ بهتر است بدانید برای خرید یک رطوبت سنج دقیق و با کیفیت باید به چند نکته مهم توجه کنید. از جمله مهم‌ترین نکات در خرید رطوبت سنج صنعتی هم می‌‌‌‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- نوع سنسور رطوبت سنج (خازنی، حرارتی و مقاومتی)
- میزان دقت اندازه‌گیری
- نوع اتصال
- موارد استفاده (هوا یا جامدات)
- مقیاس سنجش
- اندازه و وزن دستگاه
- جنس بدنه
- قابلیت هشدار صوتی
- استفاده درست از رطوبت سنج
- شرایط محیطی
- استفاده آسان
- نوع خروجی
- قابلیت سنجش دما
- دامنه رطوبت سنج
- لوازم جانبی
- قیمت مناسب
- گارانتی و خدمات پس از فروش
- برند تولید کننده
با در نظر گرفتن این موارد و مقایسه انواع رطوبت سنج صنعتی؛ می‌‌‌‌توانید یک دستگاه مناسب خریداری کنید.
آموزش استفاده از رطوبت سنج صنعتی
بهتر است بدانید زمانی رطوبت سنج صنعتی میزان رطوبت هوا یا جامدات را با دقت بررسی می‌‌‌‌کند که به درستی از آن استفاده کنید. بنابراین باید روش استفاده از این دستگاه را به خوبی یاد بگیرید. از طرفی نحوه کار با هر یک از انواع رطوبت سنج صنعتی متفاوت است. بنابراین باید از چند نکته کلی در مورد نحوه استفاده از رطوبت سنج‌های صنعتی مطلع باشید:
- پراب رطوبت سنج جامدات را باید در تماس مستقیم با جسم یا محصول مورد نظر قرار دهید.
- برای پایدار شدن عدد نشان داده شده بر روی نمایشگر رطوبت سنج به اندازه کافی وقت صرف کنید.
- رطوبت سنج‌های دیواری را به صورت ثابت و محکم بر روی دیوار نصب کنید.
برای استفاده درست از هر رطوبت سنج‌ها باید از دفترچه راهنمای آن‌ها استفاده کنید. انتخاب حالت دستگاه، میزان تماس پراب با جامدات و … همگی در دفترچه‌های راهنما آن‌ها توضیح داده می‌‌‌‌شوند.
نکات مهم در خصوص نگهداری درست و افزایش طول عمر رطوبت سنج صنعتی
توجه داشته باشید نگهداری نادرست از رطوبت سنج‌های صنعتی نه تنها باعث افزایش ضریب خطای آن‌ها می‌‌‌‌شود، بلکه طول عمر دستگاه‌ها را نیز کاهش خواهد داد. بنابراین چنانچه از این دستگاه به درستی نگهداری نکنید؛ شاهد ضرر و زیان‌های مالی خواهید بود. به همین علت در ادامه مطلب به مهم‌ترین نکات در مورد نگهداری از رطوبت سنج صنعتی اشاره می‌‌‌‌کنیم:
- از وارد کردن ضربه فیزیکی به رطوبت سنج خودداری کنید.
- رطوبت سنج‌های داکتی و دیواری را به درستی نصب کنید.
- از وارد کردن فشار به پراب رطوبت سنج خودداری کنید.
- رطوبت سنج‌ها را با آب شستشو ندهید.
- از رطوبت سنج هوا برای سنجش رطوبت جامدات استفاده نکنید.
- مشکلات فنی دستگاه را به موقع و به کمک تکنسین‌ها برطرف کنید.
- رطوبت سنج صنعتی را به موقع و به درستی کالیبره نمایید.
- این دستگاه را در معرض حرارت مستقیم قرار ندهید.
با در نظر گرفتن این نکات می‌‌‌‌توانید از دقت بالای رطوبت سنج‌ها بهره‌مند شده و برای مدت طولانی‌تری از آن‌ها استفاده کنید.
نظرات کاربران