یکی از پرکاربردترین تجهیزاتی که در سیستم‌های الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، کابل نام دارد. کابل برق وظیفه دارد که در سیستم‌های الکتریکی جریان برق را از نقطه‌ای به نقطه دیگر انتقال دهد. به همین دلیل اتصال صحیح و مدیریت کابل‌ها در سیستم‌های الکتریکی مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است. برای اتصال صحیح و مدیریت کابل‌ها از تجهیزاتی به نام گلند استفاده می‌شود که کارکردهای مختلفی دارد و به صورت گسترده به کار گرفته می‌شود.
گلند کابل برق چیست؟
گلند کابل برق با نام کانکتور یا بست کابل نیز شناخته می‌شود و اصلی‌ترین کاربرد آن اتصال کابل به جعبه تقسیم و تابلو برق است. در خصوص گلند کابل برق باید به این موضوع اشاره کرد که در مدل‌های مختلف از جنس پلاستیکی، پلیمری و فلزی در ابعاد و اندازه‌های متفاوت تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. خرید گلند مناسب برای اتصال کابل برق، تا حد زیادی به سطح مقطع کابل بستگی دارد. برای دسته‌بندی گلندها بر اساس سایز از دو استاندارد متریک (M) و استاندارد PG استفاده می‌شود که بر اساس استاندارد Panzergewinde طراحی و تولید می‌شوند.
کاربرد گلند کابل برق چیست؟
در خصوص کاربرد گلند کابل برق باید گفت که اصلی‌ترین کاربرد آن در سیستم‌های الکتریکی به منظور مدیریت کابل‌های برق است. البته که نقش این وسیله به مدیریت کابل محدود نشده و می‌توانند چندین نقش از جمله کاهش فشار و عایق‌بندی را در سیستم‌های الکتریکی بر عهده بگیرند.
در صورتی که کابل‌های برق از میان سوراخ‌های موجود روی این قطعه عبور کرده باشند می‌توانند کابل‌ها را مهر و موم کنند. این کار باعث می‌شوند که آلودگی‌های محیطی مانند گرد و خاک یا مایعات دفع شده و همچنین از نشت مواد یا گازهایی که حاوی جرقه‌های الکتریکی یا شعله هستند، جلوگیری کنند. یکی دیگر از کاربردهای گلند کابل برق این است که می‌تواند از کشیدگی یا پیچ خوردن کابل‌های برق در محدوده خود به خوبی جلوگیری کند. به طور کلی گلند کابل برق به عنوان یک وسیله آب‌بندی شناخته می‌شود که از آن به منظور اطمینان از محافظت از محفظه‌های تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود.
معرفی اجزاء گلند کابل
گلند کابل برق یکی از مهم‌ترین تجهیزات در سیستم‌های الکتریکی به حساب می‌آید که مانند هر قطعه و وسیله دیگر از اجزای مختلفی تشکیل شده است. برای آشنایی بهتر با ساختار این وسیله کاربردی و مهم در ادامه با اجزای مختلف آن آشنا می‌شویم.
1- بدنه
در دو سر بدنه گلند کابل برق رزوه وجود دارد که یک سر آن برای اتصال و نصب بر رو بدنه تابلو است. در سر دیگر دیگر آن بعد از رزوه قسمتی وجود دارد که در آن شیارهای یک اندازه مشاهده می‌شود.
2- مهره تابلو
یکی از اجزای مهم گلند کابل برق به حساب می‌آید که مهم‌ترین وظیفه آن نگه داشتن گلند بر روی تابلو برق است. در واقع با سفت کردن مهره این شرایط امکان‌پذیر می‌شود که بتوان گلند را بر روی تابلوی برق ثابت کرده و محکم نگه داشت.
3- واشر آب‌بندی
یکی از اجزای گلند کابل برق است که بر روی رزوه نصب شده بر روی بدنه تابلو برق و بر روی قسمت بیرونی آن قرار می‌گیرد. همانطور که از نام این قطعه پیدا است وظیفه دارد که بالاترین سطح حفاظت را در برابر پاشش یا فشار آب ایجاد کند.
4- مهره کابل گیر گلند
یک قطعه با سر مخروطی شکل است که کابل برق را از داخل خود عبور می‌دهد. این قطعه بر روی رزوه سمت کابل‌گیر گلند نصب می‌شود و با سفت کردن آن می‌توان کابل را در داخل گلند محکم و ثابت کرد.
5- واشر نگهدارنده کابل
در داخل قسمت شیاردار بدنه گلند کابل برق، یک واشر وجود دارد که با سفت شدن مهره کابل‌گیر و همچنین فشار قسمت شیاردار گلند بر روی آن، به کابل فشار وارد کرده و باعث می‌شود که کابل در جای خود به بهترین شکل محکم شود. این واشر همچنین می‌توان از ورود گرد و غبار و آب به داخل گلند کابل و داخل جعبه تقسیم یا تابلو برق جلوگیری کند.
گلند کابل برق چگونه کار می‌کند؟
در خصوص نحوه عملکرد گلند کابل برق باید به این موضوع اشاره کرد که این قطعه به شکلی طراحی شده که از ترکیب یک محفظه یا بدنه مرکزی به وجود می‌آید که از طریق آن می‌توان کابل‌کشی با چندین اتصال را عبور داد. این قطعه معمولا از یک مهر قفل، واشر، مهر و موم، پنجه اتصال یا مخروط PVC (عایق) با آب‌بندی نئوپرن به همراه یک مهره مهر و موم شده تشکیل شده است. البته مدل‌هایی از گلند وجود دارد که از دو محفظه حفاظتی تشکیل شده است.
نحوه کد گذاری گلند کابل برق چگونه است؟
بر روی گلند کابل برق یک کد شناسایی وجود دارد که این کد از سه بخش تشکیل شده است؛ بخش اول که با یک حرف انگلیسی مشخص می‌شود، نشان دهنده جنس گلند است. در این بخش حرف P به معنای پلاستیکی و حرف M به معنی فلزی بودن گلند است. بخش دوم و میانی نیز با دو حرف انگلیسی نمایش داده می‌شود و نشان دهنده استاندارد رزوه‌ای آن است؛ حروف MG نشان دهنده استاندارد متریک و حروف PG نشان دهنده استاندارد PG آلمان است. در نهایت بخش سوم که با عدد نمایش داده شده و نشان دهنده سایز رزوه گلند کابل برق است.
معرفی انواع گلند کابل براساس جنس
یکی از روش‌های دسته‌بندی انواع گلند کابل برق، جنس این قطعه کاربردی و مهم است. از نظر جنس گلندها دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه با ویژگی‌های هر کدام آشنا می‌شویم.
1- گلند کابل پلاستیکی
یکی از رایج‌ترین انواع به حساب می‌آید که در برابر مواد خورنده مانند اسیدهای ضعیف، آب نمک و گریس‌ها مقاومت بالایی دارند. طیف وسیعی از کابل‌ها می‌توانند از این گلند استفاده کنند؛ به همین دلیل کارشناسان برای کابل‌هایی که در مجاورت مواد خورنده ضعیف قرار دارند این نوع از گلند را توصیه می‌کنند. یکی از معایب این نوع گلند کابل برق، مقاومت نه چندان خوب در مقابل حرارت و دمای بالا است. به همین دلیل استفاده از این نوع گلند در محل‌هایی که مواد قابل اشتعال وجود دارد، توصیه نمی‌شود. گلندهای پلاستیکی معمولا در سه رنگ سفید، طوسی و مشکی تولید می‌شوند.
2- گلند فولاد ضد زنگ
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع، برخورداری از درجه حفاظتی IP69 و IP68 است. این نوع از گلندها در برابر مواد خورنده مانند بنزین، الکل، اسیدهای ضعیف و آب نمک از مقاومت بالایی برخوردار هستند. با توجه به جنس فلزی، این نوع گلند در برابر عواملی مانند فشار و دما مقاومت بالایی دارد و به همین دلیل در دکل‌های برق و تلفن، اتوماسیون صنعتی و انرژی‌های تجدیدپذیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3- گلند برنجی با روکش نیکل
همانطور که از نام این نوع گلند می‌توان متوجه شد از جنس برنج بوده که پوششی از فلز نیکل دارد. با توجه به اینکه مقاومت این گلند در برابر فشار و دما بالا است به همین دلیل در کارخانجات و صنایع مختلف و همچنین صنایع دریایی به کار گرفته می‌شود. یکی از ویژگی‌های این گلند توانایی کار در محدوده دمایی 40 تا 120 درجه سانتیگراد است.
4- گلند آلومینیومی
این نوع از گلندهای کابل برق برای حافظت از سیم و کابل‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در فضای بیرون از ساختمان به کار گرفته شده‌اند و پوششی برای محافظت در برابر بارندگی و نور خورشید ندارند. مهم‌ترین وظیفه گلند آلومینیومی این است که ارتباط محکم و دقیق بین لوله فلکسی و تابلو با جعبه را برقرار کند. این نوع گلندها در دو نوع تک پیچ و دو پیچ در بازار وجود دارند که دارای ضریب حفاظتی IP40 هستند.
5- گلند کابل ضد انفجار
مهم‌ترین ویژگی این نوع گلند کابل برق، ضد اشتعال و ضد انفجار بودن است. این نوع گلندها از برنج ساخته شده و با مواد ضد اشتعال پوشش داده شده‌اند. به همین دلیل از گلندهای ضد انفجار در محیط‌های پرخطر مانند صنایع نفت و گاز و پتروشیمی استفاده می‌شود. مهم‌ترین ویژگی این گلندها جلوگیری از انتشار هرگونه جرقه و جریان برق به بیرون است که با کد شناسایی EX شناخته می‌شود.
6- گلند کابل PVC
مهم‌ترین ویژگی این نوع گلند کابل برق، استفاده از مواد PVC در ساخت آن است که باعث می‌شود از مقاومت بالایی برخوردار و همچنین سبک وزن باشند. این نوع گلندها از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار هستند و به همین دلیل بهترین گزینه برای استفاده در محیط‌های خارجی به حساب می‌آیند.
معرفی انواع گلندها از نظر سایز و رزوه
یکی دیگر از معیارهایی که می‌توان بر اساس آن انواع گلند را دسته‌بندی کرد، سایز و رزوه آن است. بر اساس این دو معیار گلندها در انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که در ادامه با ویژگی‌های هر کدام از آن‌ها آشنا می‌شویم.
1- PG
پرکاربردترین نوع گلند به حساب می‌آید که بر اساس دسته‌بندی DIN آلمان با کد PG شناخته می‌شود. در این استاندارد عددی که بعد از PG بر روی گلند درج می‌شود، بیشترین قطر عبوری کابل از درون گلند را نشان می‌دهد که بر حسب میلی‌متر بیان می‌شود.
2- M (متریک)
اساس کدگذاری و دسته‌بندی سایز رزوه در این نوع گلند استاندارد ISO است که بر روی تابلو یا جعبه تقسیم نصب می‌شود. این نوع گلند با کد M شناخته می‌شود و عددی که بعد از آن درج می‌شود قطر خارجی اسمی رزوه را نمایش می‌دهد که بر حسب میلی‌متر است.
3- NPT
در این نوع دسته‌بندی سایز رزوه بر اساس واحد اینچ اندازه‌گیری می‌شود که به طور معمولی در دو مدل رزوه‌های صاف و مخروطی وجود دارد. این نوع گلندها بر اساس استاندارد بین‌المللی لوله‌ها و اتصالات یعنی NPT ساخته می‌شوند.
گلند آرموردار چیست؟
همانطور که از نام این نوع گلند کابل برق مشخص است برای استفاده در کابل‌های آرموردار طراحی شده است. کابل‌های آرموردار به کابل‌هایی گفته می‌شود که معمولا یک پوشش اضافی فلزی دارند که باعث می‌شود کابل در برابر آسیب‌های فیزیکی مقاومت بالایی داشته باشند. کابل‌های آرموردار به طور معمول در پروژه‌هایی به کار گرفته می‌شوند که نیاز به تجهیزات ضد انفجار دارند.
در خصوص گلند کابل آرموردار باید به این نکته اشاره کرد که قطعه‌ای مخروطی شکل فلزی دارد که آرمور کابل بر روی آن قرار می‌گیرد. روی این قطعه مخروطی یک حلقه فلزی قرار می‌گیرد که باعث می‌شود آرمور کابل بین این حلقه و قطعه مخروطی ثابت شود. سفت کردن پیچ گلند باعث می‌شود که حلقه فلزی به آرمور کابل فشار وارد کرده و باعث شود که کابل به خوبی در داخل گلند محکم شود.
کاربردهای گلند کابل برق چیست؟
در مورد گلند کابل برق باید به این موضوع اشاره کرد که یک قطعه چند کاربردی است که وظایف مختلفی در سیستم‌های الکتریکی بر عهده دارد. از مهم‌ترین وظایف گلند کابل برق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت در برابر جریان برق
- عدم ورود آلودگی‌های مختلف مانند گرد و غبار، انواع مایعات و… از طریق مهر و موم کردن قسمت خروجی کابل به پایانه متصل به وسایل الکتریکی
- آب‌بندی کابل‌ها و محیط اضافی دور کابل
- حفاظت از کابل در برابر آسیب‌های فیزیکی مانند پیچ خوردن و غیره
جمع‌بندی
در سیستم‌های الکتریکی که در محیط‌های مختلف به کار گرفته می‌شوند، از انواع تجهیزات و اتصالات به منظور متصل کردن کابل به قسمت‌های مختلف استفاده می‌شود تا سیستم الکتریکی عملکرد بسیار خوبی داشته باشد. یکی از این تجهیزات گلند کابل برق نام دارد که در انواع مختلف از نظر جنس و سایز وجود دارد و یکی از قطعات پرکاربرد در سیستم‌های الکتریکی به حساب می‌آید. اصلی‌ترین وظیفه این قطعه برقراری اتصال پایدار و محکم بین انتهای کابل با پایانه متصل به سیستم الکتریکی است. حفاظت از کابل در برابر عوامل فیزیکی، ورود آلودگی‌های مختلف و مقاومت در برابر جریان برق از دیگر موارد کاربرد گلند در سیستم‌های مختلف به حساب می‌آید.
نظرات کاربران