آموزش محاسبه سایز لوله فلکسی برای کابل

برای محافظت از سیم و کابل‌های ساختمان، از ابزارهایی به نام لوله‌های فلکسیبل و لوله خرطومی استفاده می‌کنند. کاربرد اصلی این لوله‌ها گذر دادن سیم و کابل‌های برق از مسیرهای پر پیچ و خم است تا سیم و کابل‌های برق در برابر هر نوع ضربه، آتش سوزی، رطوبت و… آسیبی نبینند. 

لوله‌های محافظ سیم و کابل در دو نوع ساده پلاستیکی (خرطومی) و فلزی (فلکسی) تولید می‌شوند. نوع پلاستیکی آن را از موادی همچون پلی آمید و پی وی سی می‌سازند که لوله‌های pvc خاصیت ضد حریق نیز دارد. اما  لوله فلزی (فلکسی) همانطور که از نام آن مشخص است از فلز ساخته می‌شود و به دلیل استحکام بالا برای فضاهای صنعتی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در رابطه با لوله‌های فلکسیبل و خرطومی یک نکته مهم وجود دارد و آن هم این است که سایز لوله فلکسی برای کابل باید متناسب با اندازه و سیم یا کابل باشد. زیرا در غیر اینصورت، این لوله‌های محافظ نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند. به همین منظور، در ادامه این مطلب قصد داریم تا درباره چگونگی سایز بندی لوله فلکسیبل، نحوه محاسبه و نکات مهم اندازه گیری لوله فلکسیبل صحبت کنیم.

سایزبندی انواع لوله فلکسیبل چگونه است؟

در حال حاضر به دلیل پیشرفت تکنولوژی، وسایل گوناگونی مثل آسانسور، دوربین مدار بسته، چراغ هوشمند و… به ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی اضافه شده است. در نتیجه لازم است که از انواع کابل و سیم‌های توکار و روکار در ساختمان به کار برده شود. البته ناگفته نماند که محافظت از این سیم و کابل‌ها در برابر آسیب‌های احتمالی مانند خوردگی، آتش سوزی و رطوبت نیز مهم است. چون در صورتی که سیم و کابل‌های یک ساختمان آسیب ببینند، عملکرد لوازم تعبیه شده در ساختمان مانند آسانسور و دوربین هم مختل می‌شود.

با این تفاسیر نتیجه می‌گیریم که استفاده از لوله فلکسیبل، ضرورت دارد. اما این نکته را هم نباید فراموش کرد که استفاده لوله فلکسیبل به تنهایی کافی نیست بلکه سایزبندی آن نیز بسیار مهم است و سایز لوله باید متناسب با سایز سیم یا کابل باشد. معمولا سایز بندی بر اساس فاکتورهای زیر صورت می‌گیرد:

1. مساحت و ارتفاع فضای مورد نظر اولین معیارهایی است که در سایزبندی لوله‌های فلکسیبل تاثیر دارد.
2. مقدار هوای لازم برای تهویه هوای محل مورد نظر، در سایز لوله فلکسیبل تاثیر می‌گذارد. پس می‌توان گفت میزان هوایی که برای تهویه کردن یک فضا لازم است نیز می‌تواند تعیین کننده سایز لوله فلکسیبل باشد.
3. تعداد رشته‌های عبوری سیم‌های برقی عامل دیگری است که بر سایز و اندازه لوله‌های فلکسیبل تاثیر می‌گذارد.
4. محل نصب لوله و کارایی آن نیز از جمله مؤلفه‌های تعیین‌کننده برای سایز لوله‌ها به حساب می‌آید.

منظور از قطر لوله فلکسیبل چیست؟ 

قطر لوله فلکسیبل با عبارت‌هایی همچون OD و ID تعیبن می‌شود که OD قطر خارجی یا اندازه بخش بیرونی لوله فلکسیبل و ID قطر داخلی یا اندازه بخش درونی لوله فلکسیبل است. معمولا قطر لوله‌های فلکسیبل بر اساس یکسری استانداردها تعیین می‌شود. در جدول زیر سایزهای استاندارد لوله‌های فلکسیبل درج شده است.

نحوه محاسبه سایز لوله فلکسی برای کابل

توجه به سایز لوله فلکسیبل اولین نکته مهمی است که هنگام استفاده از این لوله‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد. چون اگر سایز لوله متناسب با اندازه سیم و کالا نباشد، لوله محافظ هیچ کمکی به محافظت از سیم و کابل‌ها نمی‌کند. برای محاسبه سایز لوله فلکسیبل باید مراحل زیر طی کرد:

مرحله اول 

اولین اقدام مهمی که هنگام محاسبه سایز لوله فلکسیبل باید انجام شود، محاسبه دقیق مساحت فضا و همچنین ارتفاع سقف تا کف است. معمولا طول، عرض و ارتفاع فضای مورد نظر باید برحسب فوت باشد، برای تبدیل متر به فوت تنها کافی است که عدد به دست آمده در ٣.٢٨٠٨ ضرب شود. مثلا عرض یک اتاق ٣*٤ حدود ١٠ فوت و طول آن ١٢ فوت است.

مرحله دوم 

پس از انجام محاسبات مرحله قبل، باید حجم فضای مورد نظر محاسبه شود. برای به دست آوردن حجم فقط کافی است که یه مولفه طول، عرض و ارتفاعی که در مرحله قبل اندازه گرفته شده در یکدیگر ضرب شوند. به عنوان مثال حجم اتاقی که طول آن ١٢، عرض آن ١٠ و ارتفاع آن ٨ باشد برابر با ٩٦٠ فوت است.

مرحله سوم 

در مرحله سوم باید حجم فضا در نرخ تهویه هوا ضرب شود یعنی اگر قرار است٤ بار تهویه هوا رخ دهد، حجم فضا باید در عدد ٤ ضرب شود. مثلا برای اتاقی که حجم آن ٩٦٠ فوت است میزان تهویه برابر با ٣٨٤٠ خواهد بود.

مرحله چهارم

در مرحله چهارم باید مؤلفه cfm یا همان فوت مکعب بر دقیقه را که یکای اندازه‌گیری میزان جریان هوا برای لوله منعطف است، محاسبه کرد. برای به دست آوردن این مولفه میزان تهویه هوا را باید بر عدد ٦٠ تقسیم نمود. مثلا تقسیم ٣٨٤٠ بر ٦٠ برابر با ٦٤ است. در نتیجه برای کانال‌کشی یک فضای سه در چهار باید از لوله ٦ اینچی استفاده کرد.

نکات مهم در اندازه گیری سایز لوله فلکسی برای کابل

سهل انگاری در اندازه گیری لوله‌های فلکسیبل موجب رخ دادن حوادث جبران ناپذیری مانند آتش سوزی می‌شود.  در نتیجه لازم است که افراد حین فرآیند اندازه گیری لوله فلکسیبل به نکات زیر توجه کنند.

توجه به تعداد سیم و کابل

هنگام اندازه گرفتن لوله فلکسیبل حتما به تعداد سیم و کابل‌هایی که قرار است از داخل لوله عبور کند، توجه نمایید. چون اگر تعداد سیم و کابل‌ها زیاد باشد و قطر لوله متناسب نباشد، باعث می‌شود که سیم و کابل تحت فشار باشند و دچار تغییرات شیمیایی و فیزیکی شوند. در مقابل آن، اگر تعداد سیم و کابل‌ها زیاد نباشد و لوله قطر بزرگی داشته باشد. جریان هوای داخل لوله، احتمال بروز آتش سوزی را بالا می‌برد. 

توجه به سایز سیم و کابل

توجه به سایز و قطر کابل یا سیم‌هایی که قرار است از داخل لوله فلکسیبل عبور کنند، دومین نکته مهمی که هنگام اندازه گیری لوله‌های فلکسیبل باید به آن دقت کرد. چون کابل و سیم‌ها بع دلیل کاربردهای گوناگونی که دارند، در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند. 

معمولا برای اینکه افراد بتوانند سریع‌تر لوله‌ای متناسب با قطر سیم و کابل‌های عبوری پیدا کنند، باید طبق فرمول زیر پیش بروند.

برای این کار تنها کافی است که مجموع قطر و سایز سیم و کابل عبوری محاسبه شود و سپس این عدد در عدد ١.٥ ضرب شود. مثلا اگر قرار است که ٥ عدد سیم از داخل لوله عبور کند که مجموع قطر آن‌ها برابر ١٠ میلیمتر است پس قطر داخلی لوله باید حدود ١٥ میلیمتر باشد. با توجه به جدول بالا که لوله با قطر ١٥ وجود ندارد و لوله سایز ١٦ نزدیک‌ترین لوله به عدد ١٥ است پس برای این کابل‌های لوله‌ای با سایز ١٦ باید تهیه شود.