علائم خرابی باتری یو پی اس

باتری یو پی اس یک تجهیز کاربردی با عملکرد ویژه است. انواع باتری UPS می‌توانند نوسانات جریان برق را برطرف کرده و انرژی الکتریسیته را ذخیره کنند. به همین علت وسایلی که دارای باتری یو پی اس بوده یا به دستگاه یو پی اس متصل می‌شوند؛ در زمان قطع جریان برق نیز روشن می‌مانند. استفاده از باتری یو پی اس برای وسایلی مانند لپ تاپ، مراکز پردازش داده و سایر حوزه‌هایی که به برقراری مداوم جریان برق نیاز دارند؛ ضروری و کارآمد است. سوال مهمی که در مورد باتری‌های یو پی اس مطرح می‌شود؛ این است که باتری ups چقدر عمر می‌کند و خرابی باتری یو پی اس چیست؟ خوشبختانه باتری‌های یو پی اس طول عمر بالایی دارند و به کمک چند نشانه هم می‌توانید به خرابی باتری شک کرده و آن را تست کنید. از طرفی امکان افزایش طول عمر باتری ups از طریق رعایت چند نکته مهم نیز وجود دارد. در ادامه مطلب به بررسی جزئیات بیشتری از نشانه‌های خرابی باتری یو پی اس و روش‌های تست این نوع باتری می‌پردازیم.

نحوه تشخیص خرابی باتری یو پی اس

برخلاف تصور برخی از مردم، باتری‌های یو پی اس هم باید به موقع تعویض شوند. در واقع برخی افراد تصور می‌کنند؛ باتری‌های ups به تعویض نیاز ندارند و طول عمر آن‌ها بی نهایت است. در حالی که این تصور اشتباه بوده و طول عمر مفید انواع باتری ups معمولا 3 تا 5 سال است. البته با استفاده و نگهداری اصولی از این نوع باتری می‌توانید طول عمر آن را تا 10 سال افزایش دهید. به همان نسبت که مراقبت از باتری یو پی اس می‌تواند طول عمر باتری را افزایش دهد؛ استفاده غیر اصولی و نگهداری اشتباه نیز باعث کاهش طول عمر باتری یو پی اس می‌شود. با این حال بهتر است با روش‌های تست خرابی باتری یو پی اس آشنا باشید. برای تشخیص خرابی باتری یو پی اس از دو روش زیر استفاده می‌شود:

1_ تست باتری یو پی اس با مولتی متر

استفاده از مولتی متر دیجیتال یک روش قابل اعتماد برای تست باتری یو پی اس است. برای تشخیص خرابی باتری ups به کمک مولتی متر باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• ابتدا باتری‌ها را از یو پی اس جدا کنید تا امکان بررسی آن‌ها فراهم شود.
• به کمک یک مصرف کننده DC که جریان آن حدود 20 درصد جریان اسمی باتری است، باتری را تخلیه کنید.
• در این مرحله باید با استفاده از مولتی متر ولتاژ دو سر باتری را اندازه‌گیری کنید.
• چنانچه ولتاژ دو سر باتری 11.4 تا 12.5 ولت باشد؛ باتری سالم است.
• در صورتی که عدد نمایش داده شده کمتر از 11.4 ولت باشد؛ باتری خراب است.

برای استفاده از دستگاه‌های متصل به باتری یو پی اس در زمان قطع جریان برق و برخورداری از سایر مزایای UPS باید باتری را به موقع تعویض کنید.

2_ تست باتری یو پی اس با دستگاه تستر

به کمک یک دستگاه تستر می‌توانید بدون نیاز به مولتی متر و مصرف کننده DC، باتری یو پی اس را بررسی کنید. در واقع تستر یو پی اس وظیفه مولتی متر و مصرف کننده DC را به طور همزمان برعهده می‌گیرد. چنانچه عدد نشان داده شده توسط دستگاه تستر کمتر از 11.4 ولت باشد؛ باتری معیوب بوده و به تعویض نیاز دارد. استفاده از تستر یو پی اس نه تنها آسان‌تر است، بلکه نتایج دقیق‌تری را هم ارائه می‌دهد. امروزه مدل‌های مختلف و پیشرفته‌ای از تستر یو پی اس هم در دسترس هستند که قابلیت ارزیابی وضعیت باتری دارند.

علائم خرابی باتری یو پی اس چیست؟

باتوجه به عملکرد و کاربرد مهمی که باتری یو پی اس دارد؛ باید خراب شدن یو پی اس را به موقع تشخیص داده و باتری را تعویض کنید. برای تشخیص خراب بودن باتری یو پی اس هم باید با علائم معیوب بودن این تجهیز آشنا باشید. از جمله مهم‌ترین نشانه‌هایی که با اتکا به آن‌ها می‌توانید به خراب شدن باتری ups شک کنید؛ می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1_ بوق زدن دستگاه ups یا روشن شدن چراغ خطا

یکی از منحصر به فردترین ویژگی‌های دستگاه یو پی اس، تشخیص معیوب بودن باتری است. چنانچه باتری یو پی اس دچار مشکل شده باشد؛ دستگاه این موضوع را تشخیص داده و با دو نشانه مهم هشدار می‌دهد. در این مواقع ممکن است دستگاه UPS بوق بزند یا چراغ خطا را روشن کند. با مشاهده روشن شدن چراغ خطا یا شنیدن صدای بوق باید دفترچه راهنمای دستگاه را بررسی کرده و به تکنسین‌های حرفه‌ای اطلاع دهید.

2_ سپری شدن 3 تا 5 سال از طول عمر باتری

همانطور که گفتیم معمولا طول عمر باتری‌های یو پی اس 3 تا 5 سال است. چنانچه محل نگهداری دستگاه یو پی اس مناسب بوده و میزان استفاده از آن زیاد نباشد؛ طول عمر باتری افزایش پیدا می‌کند. بنابراین با در نظر گرفتن شروع زمان استفاده از باتری ups و طول عمر معمولی آن می‌توانید فرسوده بودن باتری را تشخیص دهید. چنانچه در این بازه زمانی باتری دچار مشکل شود؛ باید به کاهش طول عمر ups شک کرده و پس از انجام بررسی دقیق نسبت به تعویض آن اقدام کنید.

3_ ایجاد برآمدگی و وارد شدن آسیب به شاسی

در مدل‌های قدیمی باتری یو پی اس که از سرب و اسید تولید می‌شوند؛ شکل‌گیری مشکل در ساختار باتری باعث ایجاد برآمدگی در شاسی آن خواهد شد. به همین علت چنانچه در شاسی باتری برآمدگی، زنگ زدگی، رسوب و… مشاهده می‌کنید؛ باید باتری را از دستگاه ups خارج کرده و به فکر تعویض آن باشید. فراموش نکنید؛ وجود باتری‌هایی از جنس سرب و اسید که مشکل دارند در دستگاه یو پی اس بسیار خطرناک است. بنابراین نباید زمان خروج و تعویض باتری یو پی اس با شاسی دارای برآمدگی را به تعویق بیاندازید.

4_ توجه به طول عمر مفید باتری

هر یک از باتری‌های یو پی اس دارای دو نوع طول عمر هستند. طول عمر اسمی مدت زمانی است که شرکت‌های تولید کننده در ایده آل‌ترین شرایط ممکن برای باتری در نظر می‌گیرند. منظور از طول عمر مفید هم مدت زمان کارکرد درست باتری یو پی اس یا همان طول عمر واقعی است. به طور کلی میزان طول عمر مفید کمتر از طول عمر اسمی است. بر همین اساس چنانچه ایجاد مشکل فنی و اختلال در عملکرد یو پی اس را مشاهده می‌کنید؛ نباید به طول عمر اسمی توجه نمایید. بلکه باید باتری را بررسی کرده و در صورت نیاز آن را تعویض کنید. در مقاله “روش نگهداری از باتری یو پی اس UPS” به تمامی نکاتی که باعث افزایش طول عمر باتری می‌شود، اشاره کرده‌ایم.

5_ عدم سرویس به موقع باتری

از جمله دیگر نشانه‌های خرابی باتری یو پی اس که می‌تواند علت معیوب شدن آن هم باشد؛ می‌توانیم به عدم سرویس به موقع باتری اشاره کنیم. همه باتری‌های یو پی اس باید 1 تا 2 مرتبه در طول سال سرویس و بررسی شوند. تکنسین‌های کاربلد با مشاهده وضعیت باتری می‌توانند سلامت آن را تشخیص دهند. از طرفی برخی از مدل‌های باتری یو پی اس ایجاد مشکل را به صورت خودکار تشخیص داده و نتیجه را اعلام می‌کنند. تکنسین هم می‌تواند نتیجه بررسی سلامت باتری توسط دستگاه را مشاهده کرده و تست‌های بعدی را انجام دهد.

6_ کار نکردن دستگاه یو پی اس در زمان قطع جریان برق

بدون شک همه کسانی که دستگاه یو پی اس خریداری می‌کنند؛ قصد تامین جریان برق مورد نیاز وسایل مختلف در زمان قطعی برق را دارند. در واقع عملکرد اصلی باتری یو پی اس هم ذخیره جریان برق و ارائه آن در شرایط قطعی برق است. چنانچه در زمان قطع جریان برق شهری، دستگاه یو پی اس کار نکند؛ یعنی باتری خراب و معیوب است.

7_ گرم شدن بیش از حد

بر روی بدنه هر یک از دستگاه‌های یو پی اس، دمای مناسب برای نگهداری از آن و حداکثر دمای طبیعی حین کار کردن دستگاه درج می‌شود. چنانچه محیط نگهداری یو پی اس بیش از حد گرم باشد؛ زمینه خراب شدن باتری فراهم خواهد شد. از طرفی افزایش دمای دستگاه هنگام کار کردن تا بیشتر از مقدار تعیین شده برای آن هم نشانه خراب شدن باتری UPS است. بنابراین در قدم اول باید شرایط دمایی مناسب برای دستگاه یو پی اس را فراهم کنید.

8_ تغییر مدت زمان شارژ یا دشارژ باتری

انواع باتری‌های یو پی اس دارای مدت زمان شارژ شدن و تخلیه (دشارژ) مشخص هستند. این دو عدد بر روی دستگاه یا در دفترچه راهنمای محصول درج می‌شوند. باتری یو پی اس سالم همواره مدت زمان شارژ و دشارژ مشخص و مطابق با مقدار تعیین شده برای آن را دارد. چنانچه بعد از گذشت مدت زمانی از کار کردن دستگاه یو پی اس، مدت زمان شارژ شدن و تخلیه باتری تغییر کند؛ باید بررسی‌های بیشتر را انجام دهید. یکی از مهم‌ترین تغییرات ایجاد شده در این موضوع هم کاهش مدت زمان شارژ و افزایش بازه زمانی تخلیه باتری است.

9_ عملکرد غیر معمول باتری

این مورد از نشانه‌های خرابی باتری یو پی اس توسط تکنسین‌های حرفه‌ای تشخیص داده می‌شود. چنانچه هنگام انجام بررسی تخصصی، تکنسین عملکرد باتری را غیر عادی بداند یا ولتاژ داخلی و خارجی یو پی اس در حالت نرمال نباشد؛ احتمال خراب شدن باتری زیاد است. در این شرایط بررسی‌های بیشتر انجام شده و در صورت نیاز باتری تعمیر یا تعویض می‌شود.

10_ شنیدن صداهای غیرعادی

در کنار صدای بوق که دستگاه یو پی اس هنگام خراب شدن باتری ایجاد می‌کند، صداهای غیر عادی دیگری هم می‌توانند نشان دهنده معیوب بودن باتری باشند. صدای جرقه زدن و سر و صداهای خشک همگی نشان دهنده ایجاد مشکل برای باتری یو پی اس هستند.

11_ قطع و وصل ناگهانی

یکی دیگر از علائم خرابی باتری یو پی اس، قطع و وصل ناگهانی دستگاه است. چنانچه یو پی اس به طور ناگهانی و بدون اعلام قبلی، برق را قطع یا وصل کند باید به فکر انجام بررسی سلامت باتری باشید. برطرف نکردن به موقع این مشکل می‌تواند باعث ایجاد اختلال در دستگاه‌های متصل به یو پی اس شود.

12_ روشن ماندن چراغ تعویض باتری

دستگاه‌های یو پی اس پیشرفته دارای چراغ تعویض باتری هستند. چنانچه باتری دستگاه فرسوده شده و به تعویض نیاز داشته باشد؛ چراغ مربوط به تعویض باتری روشن می‌شود. در صورتی که باتری را تعویض کرده و همچنان چراغ مربوطه روشن می‌ماند؛ احتمالا باتری دوم نیز خراب است. البته باید بررسی‌های بیشتر برای سالم بودن سیستم چراغ تعویض باتری هم انجام شود.

13_ روشن نشدن چراغ LED هشدار

شاید در نگاه اول تصور کنید؛ روشن نشدن چراغ LED هشدار یو پی اس نشان دهنده عادی بودن شرایط دستگاه است. در حالی که روشن نشدن چراغ هشدار می‌تواند نشان دهنده خراب بودن باتری باشد. بنابراین در صورت روشن نشدن طولانی مدت این چراغ باید سلامت باتری یو پی اس را بررسی کنید.

14_ عدم ارائه بک آپ در باتری

از جمله دیگر علائم خراب شدن باتری یو پی اس می‌توانیم به عدم ارائه بک آپ در باتری اشاره کنیم. زمانی که در باتری یو پی اس مورد نظر بک آپ ارائه نمی‌شود؛ باید از تکنسین‌های حرفه‌ای بخواهید سلامت باتری را بررسی کنند. در این شرایط ممکن است باتری دستگاه به تعویض نیاز داشته باشد.