چاه ارت یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم ارتینگ است که امروزه در زمان اجرای سیستم‌های الکتریکی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. منظور از سیستم ارتینگ اتصال دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی به زمین است که هدف اصلی آن حفاظت از افراد و دستگاه‌های مختلف در برابر خطرات ناشی از ولتاژ‌های اضافه در سیستم است که می‌تواند منجر به وارد شدن آسیب به افراد، تجهیزات و ساختمان‌ها شود.
یکی از مهم‌ترین مراحل اجرای سیستم ارتینگ برای ساختمان‌ها، حفر چاه ارت است. حفر چاه فرایندی است که باید توسط افراد و شرکت‌های متخصص در این حوزه انجام بگیرد. در مورد هزینه چاه ارت باید گفت که شرکت‌ها بر اساس لوازم و تجهیزات چاه ارت مورد نیاز، نوع خاک محل احداث چاه، عمق چاه مورد نیاز و هزینه‌های جانبی مانند حمل و نقل و دستمزد متخصصان و کارگران، هزینه نهایی را محاسبه کرده و اعلام می‌کنند.
عوامل موثر در تعیین هزینه چاه ارت
همانطور که گفته شد اصلی‌ترین بخش اجرای سیستم ارتینگ برای یک ساختمان، حفر چاه ارت است. عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند هزینه حفر چاه ارت را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال ابعاد و قطر صفحه مسی مورد استفاده، طول و قطر سیم مسی و کیفیت مواد کاهنده مقاومت از مهم‌ترین عوامل هستند. به طوری که افزایش ابعاد صفحات مسی، طول و قطر سیم‌های مسی و مواد کاهنده مقاومت می‌تواند منجر به افزایش هزینه حفر چاه ارت شود.
در واقع شرکت‌ها و افراد متخصصی که در زمینه حفر چاه ارت فعالیت می‌کنند برای تعیین هزینه نهایی اجرای کار باید موارد و عوامل مختلفی را مورد توجه قرار داده و بر اساس آن هزینه نهایی را به مشتریان اعلام نمایند. به همین منظور در ادامه با مهم‌ترین عواملی که می‌توانند در تعیین هزینه چاه ارت مؤثر باشند آشنا شده و اثرگذاری هر کدام را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
لیست لوازم چاه ارت
یکی از مهم‌ترین عواملی که در تعیین هزینه چاه ارت نقش دارد، لوازمی است که برای چاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه سیستم‌های ارتینگ در ساختمان‌های مختلف اعم از مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی از اهمیت زیادی برخوردار است؛ برای حفر چاه ارت در یک ساختمان به لوازم و تجهیزات مختلفی نیاز است که بکارگیری هر یک از این لوازم و همچنین حجم و اندازه استفاده از آن‌ها می‌تواند هزینه چاه ارت را تحت تأثیر قرار دهد. بدون شک هر چه لوازم بیشتری برای یک چاه ارت استفاده شود، هزینه آن افزایش پیدا خواهد کرد.
1- صفحه مسی
یکی از اصلی‌ترین لوازم مورد استفاده در چاه‌های ارت به حساب می‌آید؛ این صفحات که از جنس مس هستند به صورت عمودی در داخل چاه ارت قرار داده می‌شوند تا با اتصال سیم‌های مسی به آن‌ها بتوان انتقال بار و ولتاژ اضافی در سیستم برق‌رسانی را به راحتی به زمین منتقل کرد. با توجه به قیمت مس در بازار هر چه ابعاد این صفحات و تعداد آن‌ها بیشتر باشد، هزینه حفر چاه ارت نیز بیشتر خواهد شد؛ بر این اساس، صفحات مسی یکی از اصلی‌ترین عوامل در تعیین هزینه چاه ارت به حساب می‌آیند.
2- سیم مسی
فلز مس قوی‌ترین رسانای جریان برق به حساب می‌آید و می‌تواند ولتاژ و بار اضافی ایجاد شده در مدار و سیستم را به خوبی به زمین منتقل کند. به همین دلیل در سیستم‌های ارتینگ به منظور اتصال سیستم به صفحات مسی در چاه ارت از سیم‌های مسی استفاده می‌شود. این سیم‌ها در اندازه‌های مختلف و به صورت سیم یا تسمه تولید و به بازار عرضه می‌شوند. بسته به فاصله سیستم تا چاه ارت، طول سیم مسی مورد استفاده برای انتقال بار اضافه به زمین متغیر خواهد بود. هر چه طول سیم مسی مورد استفاده بیشتر باشد، بدون شک منجر به افزایش هزینه چاه ارت می‌شود.
3- میله مسی
الکترود که با نام میله مسی شناخته می‌شود یک نوع میله گالوانیزه محکم است که در حفر چاه ارت مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین کاربرد میله مسی در محل‌هایی است که امکان کندن زمین و استفاده از صفحات مسی وجود ندارد؛ در این شرایط از میله‌های مسی به جای صفحات به منظور اتصال سیم به زمین استفاده می‌شود. این میله‌ها به دلیل ساختار محکمی که دارند به راحتی در داخل زمین کوبیده می‌شوند. استفاده از میله‌های مسی از مهم‌ترین عواملی است که هزینه چاه ارت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
4- بنتونیت
هدف از حفر چاه ارت این است که ولتاژ یا بار اضافه ایجاد شده در مدار به راحتی به سمت زمین هدایت شود؛ به همین دلیل باید مقاومت در کمترین میزان باشد. بنتونیت یک نوع کانی خاک رس است که خاصیت جذب آب بسیار بالایی دارد. از این ماده برای پر کردن چاه ارت و اطراف صفحات و میله‌های مسی استفاده می‌شود تا با جذب آب همیشه مرطوب باشد. این ماده می‌تواند مقاومت الکتریکی زمین را به میزان قابل توجهی کاهش داده و عملکرد و کارایی سیستم ارتینگ را بالا ببرد. میزان مورد نیاز بنتونیت با توجه به نوع خاک نقش مهمی در تعیین هزینه چاه ارت ایفا می‌کند.
5- شینه ارت
شینه یکی از تجهیزات مهمی است که در حفر چاه ارت و راه‌اندازی سیستم ارتینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. شینه جزو اتصالاتی به حساب می‌آید که وظیفه دارد جریان الکتریکی را به قطعات مختلف تابلو برق هدایت کند.
6- جوش
جوش به منظور متصل کردن سیم مسی به صفحات یا لوله‌های مسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از اهمیت زیادی در چاه ارت برخوردار است. نوع جوش یکی از عوامل تعیین کننده هزینه چاه ارت محسوب می‌شود که در انواع جوش آرگون و جوش کدولد یا ترمیک وجود دارد.
7- کلمپ
کلمپ نیز یکی از تجهیزات و اتصالاتی است که در چاه ارت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه دارای نمره‌های مختلفی است که بر حسب نیاز برای برقراری اتصال استفاده می‌شود.
8- کابلشو
کابلشو نیز در دسته اتصالات قرار می‌گیرد و قطعه‌ای فلزی است که وظیفه اصلی آن برقراری اتصال بین کابل‌ها و تجیهزات الکتریکی مختلف به خصوص در داخل تابلو برق است. این قطعه دارای انواع مختلفی است که بر حسب نیاز و نوع اتصال مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش مهمی در هزینه اجرای چاه ارت ایفا می‌کنند.
9- مواد یا ژل کاهنده مقاومت زمین
مواد یا ژل‌های کاهنده مقاومت زمین نقشی مانند بنتونیت دارند؛ این مواد با توجه به برخورداری از ضریب هدایت الکتریکی بالا می‌توانند مقاومت زمین را به میزان قابل توجهی کاهش داده و به این ترتیب کارایی سیستم ارت تا حد زیادی افزایش دهند.
عوامل موثر بر هزینه اجرای چاه ارت
یکی از مهم‌ترین بخش‌های هزینه چاه ارت، هزینه‌های مربوط به اجرای آن است. عوامل مختلفی وجود دارند که هزینه‌های اجرایی چاه ارت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ادامه با این عوامل و نقش آن‌ها در تعیین هزینه نهایی چاه ارت آشنا می‌شویم.
1- عمق چاه ارت
در مورد چاه ارت باید به این نکته اشاره کرد که این چاه‌ها به دو روش زمین عمقی و زمین سطحی، حفر می‌شوند. ویژگی‌های این دو روش باعث شده که هزینه اجرای هر کدام با دیگری متفاوت باشد.
- روش زمین عمقی: در این روش نیاز به حفر یک چاه ساده عمیق برای قرار دادن تجهیزات مختلف وجود دارد. با توجه به عمیق بودن چاه در این روش، معمولا هزینه اجرایی بیشتر از روش زمین سطحی است.
- روش زمین سطحی: با اینکه این روش پیچیدگی‌هایی نسبت به روش عمقی دارد اما با توجه به عمق کم چاه، هزینه اجرایی به مراتب کمتر خواهد بود. این روش بیشتر برای مناطقی مناسب است که ارتفاع از سطح دریا پایین بوده و امکان حفر چاه عمیق وجود ندارد. به همین دلیل این روش گزینه مناسبی برای شهرهای شمالی و جنوبی کشور به حساب می‌آید.
2- نوع چاه ارت
نوع چاه ارت یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر هزینه اجرا، اثر می‌گذارد. زیرا نوع و میزان تجهیزات و مواد بکار رفته در هر یک از این نوع چاه‌ها متفاوت خواهد بود و در نتیجه هزینه اجرایی آن نیز متفاوت می‌شود.
- چاه ارت با صفحه مسی: برای اجرا در مناطقی که امکان حفر چاه عمیق وجود ندارد بهترین گزینه است. در این روش تجهیزات در عمق حدود 80 سانتی‌متری از سطح زمین نصب می‌شوند. برای اجرای این نوع از چاه ارت به صفحات مسی به تعداد کافی، سیم مسی و تجهیزات و اتصالات مختلف مانند جوش و کلمپ نیاز است. در اجرای این نوع چاه باید محل مورد نظر از نظر ارتفاع پایین‌تر از سطح دریا بوده و فاصله بین تابلو و سایت نیز زیاد باشد.
- چاه ارت میله‌ای: در اجرای این نوع چاه ارت که معمول‌ترین روش اجرا به حساب می‌آید از میله‌های مسی با هسته فولادی استفاده می‌شود. این نوع چاه ارت قطر 80 سانیتمتر و عمق 4 متر دارد که توسط مواد مخصوص کاهنده مقاومت پر می‌شود. در این روش میله‌های در وسط چاه کوبیده می‌شوند و با استفاده از کلمپ انگشتی آن‌ها را به سیم مسی متصل می‌کنند. در نهایت چاه و اطراف میله‌ها را با استفاده از دوغاب بنتونیت و مواد کاهنده مقاومت الکتریکی پر می‌کنند.
- چاه ارت حلقه‌ای: این نوع از چاه‌های ارت به طور معمول در زمین‌هایی اجرا می‌شود که مقاومت مخصوص بالایی دارند. بر اساس مبحث 13 در مقررات ملی ساختمان در اجرای این چاه‌ها می‌توان به جای استفاده از صفحات مسی از 5 حلقه هادی اتصال به زمین با قطر متوسط 50 سانتی‌متر استفاده کرد که کنار هم پیچیده و در زمین قرار دارد.
3- عوامل تعیین دستمزد متخصص اجرای چاه ارت
یکی از مهم‌ترین بخش‌های مربوط به هزینه اجرای چاه ارت، دستمزد فرد متخصصی است که اجرای چاه را بر عهده دارد. تعیین این دستمزد به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه با هر یک از این عوامل آشنا می‌شویم:
- تخصص و تجربه: هر چقدر تخصص و تجربه اجراکننده بیشتر باشد، می‌توان از کیفیت اجرای کار اطمینان حاصل کرد. بدون شک در این شرایط باید دستمزد بالاتری نیز پرداخت کرد.
- ساعات کاری: یکی از عوامل مهم و تعیین کننده در دستمزد فرد، ساعات کاری است. هر چه ساعات کاری بیشتر شود منجر به افزایش دستمزد خواهد شد.
- مهارت‌های اضافی: ممکن است فرد اجرا کننده چاه ارت، در زمینه تعمیر و نگهداری سیستم ارت نیز تخصص و مهارت داشته باشد که این امر می‌تواند منجر به افزایش دستمزد شود.
- میزان رقابت در بازار: وجود رقبای متعدد در بازار و تنوع نیروی کار یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند منجر به تعادل در دستمزد اجرای چاه ارت شود.
- نوع پروژه: هر چه پروژه چاه ارت بزرگ‌تر و پیچیده‌تر باشد، بدون شک فرد، دستمزد بیشتری برای انجام کار درخواست می‌کند.
- موقعیت جغرافیایی: دستمزد اجرای چاه بر اساس موقعیت جغرافیایی متفاوت است. به عنوان مثال در زمین‌های سنگی و سنگلاخی به دلیل سختی حفر چاه، دستمزد بیشتر خواهد بود. همچنین دستمزد در شهرهای مختلف نیز متفاوت بوده و عواملی مانند میزان رطوبت زمین، شدت صاعقه‌ها، دمای هوا و میزان بارندگی از عواملی هستند که می‌توانند باعث تغییر در دستمزد متخصص شوند.
نظرات کاربران